9.12.15

De palabra a píxel

Foi un pracer impartir o obradoiro "De palabra a píxel: introdución á videopoesía" para a Asociación de Escritoras-es en Lingua Galega (AELG) durante a primeira Xornada de Literatura e Cinema: unha literatura en imaxes. A xornada, organizada xunto coa Asociación Socio Pedagóxica Galega e co patrocinio da Concellería de Cultura do Concello da Coruña, tivo lugar nesta miña cidade adoptiva o 28 de novembro.

Como obxectivos, achegar a vinculación histórica da literatura coa súa proxección a través da imaxe, afondar nas relacións interdisciplinares das diferentes artes, ofrecer pautas de metodoloxía didáctica interactiva a redor da experiencia poética, experimentar novos soportes técnicos vinculados á lectura e analizar a relación entre palabra e imaxe no proceso de creación.

Antía Otero
Manolo González










Eva Veiga
Para levalos a cabo, unha presada de nomes que moito admirei sempre na súa labor poética, didáctica e investigadora. Manolo González, máis que coñecido entre quen nos adicamos ó audiovisual, falou da súa experiencia empregando nas aulas contidos de vídeo e fomentando o papel creativo dos alumnos. Eu xa coñecín a súa forza e paixón cando me daba clase no máster de produción, e non puiden máis que confirmar a sorte que teñen os seus alumnos de Ferrol. Eva Veiga puxo voz (esa súa voz morna e reconfortante) ás palabras de Margarita Ledo sobre as conexións e conflitos literatura-imaxe, e sobre a propia experiencia do filme "A cicatriz branca". Antía Otero ofreceu un marabilloso obradoiro sobre como crear videopoesía sen cámara, coa cabeza, cos sentidos, deténdose no proceso creativo sen buscar resultado final. Unha proposta de actividades para levar a poesía ás aulas de maneira cercana, tal e como recolle o novo libro de Apiario "Poesía Hexágono". E Martin Pawley falou do Proxecto Nimbos, un chamado a directores para realizaren videocreacións a partir de textos do Nimbos de Díaz Castro.


Eu adiquei a miña intervención a sementar pistas, ligazóns e nomes arredor da videopoesía, para propiciar a curiosidade da primeira aproximación ó xénero: que é, como podería definirse, que tipoloxía hai e que conflitos agocha, visionado de exemplos, cales son os principais creadores e creadoras a nivel nacional e internacional, cales son as mellores bases de datos de videopoemas nas que mergullarse, e que recursos hai dispoñibles na rede para levar á práctica a videopoesía dentro das aulas. Empreguei para iso unha presentación que deixo para libre consulta AQUÍ. Buscade, compartide, experimentade. E para calquera cousa, aquí me tedes, encantada de compartir visións sobre un xénero que me apaixoa. 

10.11.15

Obradoiro de poesía visual

Rematei outubro misturando poesía visual e Samaín. Caligramas e morcegos. Acrósticos sentenciando para o futuro lápidas de cartolina. E a combinación non puido ser máis divertida. 

Dentro do programa de Desenvolvemento Creativo mantido polo Museo Gas Natural Fenosa MAC (A Coruña), impartín un obradoiro de poesía visual no C.E.I.P As Chancelas (en Poio). Esta iniciativa ten como obxectivo achegar diversas manifestacións artísticas a cativos do rural galego. Para iso, a cada artista beneficiario/a dalgunha das residencias artísticas ofertadas polo museo asígnanlle un centro, dous grupos, un calendario, e cólganlle os hábitos de mestre por uns días para levar a súa disciplina creativa ás aulas. 


No obradoiro "O ollo que escribe", decidín traballar sobre a poesía visual, dende unha perspectiva non tanto teórica senón práctica. Quixen que os nenos (no meu caso, de 5º e 6º de primaria) lle perdesen o medo á poesía e ó momento de escribir. A miña sorpresa foi moita ó ver que moitos non llo tiñan, en absoluto! 

Exploramos exemplos de poesía visual de Chema Madoz e Joan Brossa para ver como as metáforas visuais e os xogos de palabras se poden convertir en imaxes. Aprendimos mediante sinxelos acrósticos a empregar figuras clásicas da poesía: a anáfora, a repetición, a metáfora, a comparación, a personificación... Descubrimos cos caligramas que os versos non só debuxan imaxes na cabeza de quen os le, senón que tamén salpican o folio de bonitas ilustracións. Fixemos de papel e tesoira as mellores varitas máxicas para convertir anacos de cores en collages que ilustran poemas. E todo isto, empregando Samaín como telón de fondo. A finais de outubro, é ben sabido que os centros educativos se enchen de cabazas, telarañas e morcegos para lembrar a tradición galega do día dos mortos. 


Como resultado, os nenos elaboraron murais nos que combinamos a práctica dos acrósticos coa elaboración de caligramas para crear unha combinación moi especial de poesía visual.  E así de bonito quedou! Descubrín moita, moita imaxinación e creatividade nesas cabeciñas, gusto por aprender e ganas de seguir escribindo. Agardo que non deixen de facelo. 

12.10.15

De Matrioshkas e coellos

O videopoema 'Matrioshkas' vén de gañar a categoría 'Best Production Under 1 Minute' (mellor produción de menos dun minuto) no Rabbit Heart Poetry Film Festival de Worcester, Massachusetts (EE.UU.) deste ano. Non podo estar máis contenta!

'Matrioshkas' foi un dos primeiros videopoemas que realicei, baseado nun poema do conxunto 'Código Morse' ,que recibiu o terceiro premio Xuventude Crea de poesía hai un par de anos. Téñolle especial cariño tanto ó texto coma ó vídeo, polo tema e a metáfora que exploran (quen me coñece sabe que sempre estou arrodeada de matrioshkas). Tamén, por seren o comezo dun interese pola videopoesía que derivou en paixón e me fixo comezar a traballar no xénero desde a perspectiva de creadora e a de investigadora, da que falarei máis adiante.

Faime moita ilusión que esta matrioshka de imaxes viaxara ata o outro lado do océano e me traia de volta, gardada na barriga de madeira, un coelliño. Unha figura feita con tinta e papel que é o mellor trofeo que puiden recibir!

Velaquí o videopoema. Moi, moi agradecida.


10.10.15

Festival dos Eidos


No epicentro do verán, cando o calor de agosto premía con forza, fixen parada no Courel. Esta vez non para perderme pola Devesa da Rogueira, como de costume, senón para recitar. 


Uxío Novo, a quen teño moito que agradecer, convidoume a participar no Festival dos Eidos, organizado pola Fundación Uxío Novoneyra. A cita sería durante unha fin de semana repleta de accións culturais e enmarcada nesa tremenda paisaxe que atesoura o Courel. A proposta, realizar un diálogo poético, como xa teño feito nalgunha outra ocasión, entre Uxío Novoneyra, María Mariño e máis eu, aproveitando a vinculación courelá que comparten e a admiración que lles teño. Non o dubidei un segundo!






O Festival dos Eidos forma parte do proxecto europeo LitFest, unha iniciativa comprometida co ensino permanente a través da literatura. Nel tamén colaboran a Fondazione Alfonso Gatto (Salerno, Italia), o festival de poesía St. Clementin Litfest (St. Clementin, Francia) e a ONG Catching Lives! (Canterbury, Reino Unido).
Durante tres días, tres aldeas do Courel (Parada, Seoane e Ferrería) enchéronse dunha variadísima programación na que tiveron cabida conferencias, teatro, recitais poéticos, roteiros, concertos, sesións vermú e proxeccións audiovisuais. Tras asistir ó espectáculo "O Asombro" de Fantoches Baj, puiden recitar entre Antón Lopo e Simone di Biasio. Escoitei a Uxía Senlle, a Linho do Cuco e a Wöyza. Aprendín sobre Crowdfunding con Iván Gimeno e sobre paxaros con Xavier V. Pumariño.  Vin ó italiano GreenPino pintar de versos de Alfonso Gatto a casa natal de Uxío. Atopei amizades, fíxenas novas, respirei verde e festa. Foi realmente bonito. Longa vida ó Festival dos Eidos!

2.7.15

Adondar a lingua


"Adondar a lingua" é un poema que fala do amor polo idioma e das raíces emocionais que a el nos unen. Do papel da familia como transmisora de apego pola nosa cultura e tradicións. 

No vídeo, o poema pecha un recital que celebraba o Día das Letras Galegas baixo as pedras do Claustro de San Francisco, en Ourense: "Malditos/Escritores das Letras". Agradecida, de novo, á organización A Bela Auria e Uxío Novoneyra por me convidaren e a Tempo de Lecer por capturaren un anaco de imaxe en movemento. 

24.2.15

Rosalía


Hai uns meses recibín un convite para participar nun libro colectivo en homenaxe ós Cantares Gallegos de Rosalía de Castro. Asignáronnos a cada unha un feixe de versos para que, a partir deles, elaboraramos un novo texto.

Hoxe celébrase o Día de Rosalía e a publicación xa voa internet arriba e abaixo. Podedes descargar aquí os 150 Cantares para Rosalía e detervos a ler canta cousa bonita hai. Pecha o volume o meu texto (cousas de ser a máis nova da orde cronolóxica) que deixo tamén por aquí:

Non me espriquei cal quixera
pois son de espricansa pouca;
si grasia en cantar non teño
o amor da patria me afoga
ROSALÍA DE CASTRO



Dixen carballo
e respondéronme eucalipto.
Dixen fervenza
e respondéronme encoro.
Dixen muller
e respondéronme labrega.

E será que non me explico ben,
que non entenden a cadencia desta lingua de cumes e ondas,
pero quixen falar de loita e entendéronme choros.

Prendín no tendal as palabras todas
que me arrolaron dende nena
para que preñen de vento e bailen o teu nome
e sexan, coma ti, matrioshkas
nais desdobrando un país sen lindes.

Pero será que non canto ben,
que desafino de tanto amor afogándome o peito
e son roncón antes de enfiar a muiñeira.

Porque me desbordan as palabras e cando dixen patria
respondéronme pequena
e cando dixen lingua seláronme a fala
e son chorima e gardo baixo os pétalos
a aspereza de tantos anos a resistir a violencia.
Pero eles

eles entendéronme flor.